Su-22UM3K - radzieckiej produkcji samolot szkolno-bojowy o zmiennej geometrii skrzydeł

Samolot Su-22UM-3K Fotografia: commons.wikimedia.org / Autor: Adrian Pingstone


Suchoj Su-22UM3K, nr boczny 706

Samolot myśliwsko-bombowy produkcji ZSRR. Su-7 był niezbyt udanym modelem, dlatego dość szybko domagano się jego nowej wersji, charakteryzującej się mniejszą prędkością podejścia do lądowania. Konstruktor, Paweł Osipowicz Suchoj, w 1965 roku przedstawił nową koncepcję modelu - samolot o zmiennej geometrii skrzydeł, który do seryjnej produkcji w fabryce w Komsomolsku nad Amurem trafił dwa lata później. Nosił oznaczenie Su-17, ale zakładano zmianę wojskowej nazwy na Su-22, do czego jednak nie doszło. Miał służyć w lotnictwie ZSRR do momentu wprowadzenia Su-24, jako samolot prostszy i tańszy w obsłudze. Wersja eksportowa, nosząca nazwę Su-20 (S-32MK), pozbawiona kilku funkcji (m. in. samolot eksportowy nie przenosił uzbrojenia kierowanego oraz rakiet niekierowanych), trafiła do Polski, Syrii i Iraku.

Największy odbiorca

Ponoć Polska była największym odbiorcą samolotów Su-22 spośród wszystkich państw należących do Układu Warszawskiego. Zanim jednak zapadła decyzja o zakupie tych modeli, o dostawy samolotów do Polski konkurował także MiG ze swoim modelem 23BN. Przeważyły chyba jednak względy ekonomiczne i do Polski w latach 1984 – 1988 trafiło 110 sztuk Su-22 M4 i 20 szkoleniowych, tzw. „szparek”, czyli Su-22UM3K. Od tego czasu, w ciągu lat intensywnej eksploatacji, Polska utraciła ok. 8 samolotów bojowych i 3 szkolne.

W latach 1993-1994 pozostające na wyposażeniu polskiej armii Su miały być poddane kompleksowej modernizacji. Model szkoleniowy miał zostać samolotem rozpoznania, wyposażonym w stację radiolokacyjną do obserwacji ziemi i wody. Propozycja tej modernizacji, złożona przez izraelską firmę, nie spotkała się jednak z aprobatą, podobnie jak druga, złożona w 1995 roku przez OKB Suchoja i Sextant Avionique.

Stały element krajobrazu

Znajdujący się w Rogowie model to Su-22UM3K, dwumiejscowa wersja szkoleniowa, wyprodukowana w 1986 roku. Ten egzemplarz został przekazany do muzeum bez silnika. Model UM3K to uboższa wersja Su-22M4. Od tamtego modelu różni się mniejszą liczbą podwieszeń, co zmniejsza ilość przenoszonego uzbrojenia (3000 kg). Nie posiada ponadto kompleksu celowniczo-nawigacyjnego a PrKN-54.

Su-22 miał służyć w polskim wojsku do 2012 roku, po czym miały go zastąpić amerykańskie F-16.

Sprawdzona konstrukcja i różnorodne uzbrojenie sprawiły, że wersja eksportowa Su-22 cieszyła się wielkim powodzeniem wśród tradycyjnych użytkowników radzieckiej broni. Te samoloty na wiele lat wpisały się na stałe w krajobraz nieba nie tylko nad Polską. Na wyposażeniu polskiej armii Su-22M4 ma pozostać do 2024 roku.